دفاع از حق آزادي انجمن در زمانهي عُسرت
اگر «حاكميت خوب» شرط اصلي و اساسي توسعهي پايدار هر كشور باشد، كه هست، در آن صورت اين پرسش جواب ميطلبد كه شرط اساسي و اصلي «حاكميت خوب» چيست و براي تحقق اين اصل چه كساني چه بايد بكنند؟
اعمال قدرت سياسي انحصاري براي اجراي قوانين يكي از اساسيترين كاركردهاي هر نوع حاكميت است، اما اينكه در يك جامعهي مفروض چه قوانين و سياستهايي به تصويب ميرسد و با چه كيفيتي به اجرا در ميآيد، طيفي از حاكميتهاي متنوع را متمايز ميسازد.
اينكه در هر مقطع نظر اكثريت شهروندان به اجرا درآيد و در عين حال حقوق اقليت به رسميت شناخته شود و قدرت سياسي با اتكاء به آراء مردم دست به دست شود، برخي از عناصر كليدي «حاكميت خوب» است كه تحقق آن در هر جامعه به معناي آغاز زوال ترس، نفاق، دروغ، تبعيض و فساد است و جا دارد كه تمام شهروندان براي تحقق آن از هيچ كوششي دريغ نورزند. با اين همه پرسش كليدي اين است كه مبرمترين وظيفهي شهروندان در زمانهي عسرت و در هنگامهي پيشا حاكميت خوب چيست؟
در حاليكه روابط بين ملل بر اساس اصل قدرت تنظيم ميشود، تضعيف «قدرت سياسي» معنايي جز تضعيف قدرت ملي ندارد. در نتيجه، تنها راه براي درچارچوب قانون نگهداشتن قدرت سياسي، وجود كانونهاي مستقل قدرت است تا از رفتار فراقانوني دستگاه دولت جلوگيري كنند و مانع از سوءاستفادهي مقامات عمومي از قدرت سياسي شوند. در نتيجه مبرمترين وظيفهي تمام شهرندان شرافتمند دفاع از «حق آزادي انجمن» و تقويت كانونهاي مستقل و غيردولتي است.
بديهي است كه كانونها و مؤسسات مستقل و غيردولتي جامعه وظيفه دارند سياستهاي غلط مسؤلان دولت را نقادي كنند و در برابر ارادهي نادرست آنان دست به مقاومت بزنند و در نتيجه بسيار طبيعي است كه در كوتاه مدت مورد غضب برخي از مسؤلان قرار بگيرند. اما دير يا زود، همگان درخواهند يافت كه شرط اساسي و اصلي تحقق «حاكميت خوب» و توسعهي پايدار وجود همين كانونها و مؤسسات مستقل جامعه است. حكم صادره از سوي شعبهي 86 دادگاه عمومي مجتمع قضايي شهيد صدر تهران مبني بر «بطلان دعوي وزارت كار و امور اجتماعي به جهت فاقد مبنا و جايگاه بودن آن و همچنين حكم بر بطلان و بياعتباري كانون عالي كارفرمايان ايران [كانون موازي] و ابطال اقدامات انجام يافته در جهت ثبت كانون مذكور» يك نمونهي عالي از به رسميت شناخته شدن كانونهاي مستقل و غيردولتي جامعه از سوي دستگاه قضايي كشور است كه بايد آن را به فال نيك گرفت و عزيز داشت. اين شمارهي نشريه ابعاد اين دستاورد بزرگ را بررسي كرده است . . . ■